Syreny

Szczegóły

Kategoria: WIERZENIA I OBRZĘDY

Czy tajemnicze syreny, piękne kobiety z rybimi ogonami kuszące swym śpiewam marynarzy i od wieków opiewane w pieśniach ludowych są czymś więcej niż tylko legendą ? 

Opowieści o pół-ludziach, pół-rybach sięgają czasów starożytnej Babilonii. Jednym z ówczesnych bóstw był Oannes, który zamiast nóg miał rybi ogon. Choć większość sądzi, że opowieści te należy ,,włożyć między bajki", znane są relacje świadków, które sugerują, że syreny istnieją naprawdę. 

W ciągu dwóch ostatnich tysiącleci zaprezentowano publicznie i przekazano naukowcom wiele szczątków rzekomych syren. Żadne z nich nie okazały się autentyczne. Mimo, tych oszust wielu z zoologów do dziś zastanawia się co kryje się za tajemniczymi syrenami, znanych z legend i relacji naocznych świadków. 

Według jednej z hipotez w niektórych przypadkach rzekome syreny mogły być ludźmi cierpiącymi na rzadką, dziedziczną chorobę skóry-ichtiosis. Choroba ta cechuje się chorobą naskórka, tak że na skórze powstaje coś w rodzaju rybiej łuski. 

Syreny opisywane były jako bardzo podobne do człowieka, zarówno pod względem wyglądu zewnętrznego jak i zachowania. Mityczne syreny mogły rozmawiać z ludźmi, a nawet zawierać z nimi związki małżeńskie i żyć na stałym lądzie.  

Morskie legendy pełne są opowieści o kształtnych, nagich kobietach- syrenach, które kusiły marynarzy, a tych którzy ulegli pokusie, wciągały w morskie głębiny. Jeden z najsłynniejszych żeglarzy świata, Henry Hudson, opisał spotkanie z syrenami, które przydarzyło się dwóm marynarzom z dowodzonego przez niego statku. Zdarzenie to miało miejsce 15 czerwca 1608 roku, w okolicach Nowej Ziemi, podczas wyprawy w poszukiwaniu ,,północnego przejścia" do Indii. Marynarze powiedzieli, że ,,syrena miała plecy i piersi jak kobieta; była wzrostu dorosłego człowieka; miała bardzo jasną skórę i długie, czarne włosy, opadające na plecy". 

Według zoologów, istoty, które były uważane za syreny to któryś z gatunku rzędu syren. Zalicza się do nich : krowy morskie, manaty i diugonie. 

Według jednej z teorii oprócz praczłowieka istniała równolegle - ,,wodna małpa". Mogła coraz lepiej się przystosowywać do środowiska wodnego i w toku ewolucji wykształcić łuski i płetwy. 

Dopóki badaczom nie uda się znaleźć szczątków tych istot to syreny będą budziły nadal największe emocje wśród dzieci zasłuchanych w morskie opowieści. 

Pomnik Syrenki w Ustce

Anioły

Szczegóły

Kategoria: TEOLOGIA

1. Kim są aniołowie Boży? Sługami Boga, wypełniającymi Boże rozkazy. Są oni służebnymi duchami i posłańcami Samego Boga (Heb 1,7.14).

Jako stworzenia są aniołowie istotami nieskończenie niższymi od Boga i całkowicie od Niego zależnymi w istnieniu i możliwości działania. Podobnie jak wszystkie inne byty stworzone, są nieustannie zachowywani przez Boga w istnieniu czyli jak gdyby nieustannie stwarzani, zgodnie z teologiczną zasadą: conservatio est continua creatio.

Będąc istotami duchowymi stworzonymi na obraz Boży i obdarzonymi rozumem i wolą mają aniołowie godność osobową. Nie są jakąś personifikacją przymiotów Bożych czy sił natury, lecz jako osoby mogą decydować świadomie i w sposób wolny o swoim losie. Tę godność zachowali także aniołowie upadli.

Jako byty niematerialne aniołowie są niezależni od czasu i przestrzeni, istnieją poza naszym czasem i przestrzenią. Mogą w nie jednak ingerować. Angelologia twierdzi, że anioł jest tam, gdzie działa, tzn., że tam gdzie używa swojej siły wobec świata ludzkiego i materialnego, tam jest obecny.

Aniołowie nie mogą równocześnie być wszędzie, to jest przymiot samego Boga. Mogą jednak przenosić swoją działalność w przestrzeni w mgnieniu oka.


2. Co Biblia pisze o liczbie aniołów?

Pismo św. mówi w różnych miejscach o wielkiej liczbie aniołów. Pierwsza Księga Królewska mówi: „Ujrzałem Jahwe siedzącego na swoim tronie, a stały przy Nim po Jego prawej i lewej stronie wszystkie zastępy niebieskie” (22,19). W Księdze Daniela czytamy: „Tysiące tysięcy służyły Mu, a dziesięć tysięcy po dziesięć tysięcy stało przed Nim” (7,9-10). Sam Chrystus powiedział w chwili pojmania, że gdyby poprosił, Ojciec przysłałby Mu więcej niż dwanaście zastępów aniołów ku obronie (Mt 26,53). List do Hebrajczyków mówi o niezliczonej liczbie aniołów (12,22), a w Księdze Apokalipsy czytamy: „I ujrzałem i usłyszałem głos wielu aniołów dokoła tronu i zwierząt i starców. A liczba ich była miriady miriad i tysiące tysięcy” (5,11). Wyrażenia te mówią o ogromnej ilości duchów stworzonych przez Boga.


3. Aniołowie, no rozkaz Boży, udali się do Sodomy i Gomory dla ratowania Lota i jego rodziny przed zniszczeniem tych miast (1Mojż 19,1.15-17).
4. Anioł zamknął paszcze, by nie szkodziły Danielowi (Dan 6,22).
5. Anioł Boży wyzwolił apostoła Piotra z więzienia (Dz 12,6-11).
6. Aniołowie przez wieki i pokolenia przekazywali polecenia Boga patriarchom, wodzom i prorokom (1Moż 22,11-12; 4Mojż 20,16; Zach 1,9-14).
7. Jest napisane, że w ciągu jednej nocy anioł Pański zabił w obozie nieprzyjaciół Izraela, aż 185.000 żołnierzy (2Krl 19,35).
8. A Psalmista tak pisze: „Anioł Pański zakłada obóz Wokół tych, którzy się go boją, i ratuje ich” (Ps 34,8).
9.Anioły spełniają swoją powinność wobec Boga, a nie wobec ludzi (Ps 103,20). Jednak na rozkaz Boży, pomagają i ratują w potrzebach ludzi.
10. Aniołowie, nieraz na niewiernych Bogu ludziach dokonywali zemsty i zagłady (Ps 78,49; Dz12,21-24).
11. Anioł Boży zwiastował pasterzom o narodzonym Jezusie (Łk 2,8-11).
12. Jezus rzekł: „Baczcie, abyście nie gardzili żadnym z tych małych, bo powiadam wam, że aniołowie ich w niebie ustawicznie patrzą na oblicze Ojca mojego, który jest w niebie” (Mt 18,10).

Na ogół za Dionizym Pseudo-Areopagitą mówi się o dziewięciu chórach (kategoriach) anielskich, z których trzy najwyższe (Serafini, Cherubini, Trony) służą samemu Bogu, trzy pośrednie (Zwierzchności, Państwa, Moce) służą wszelkiemu stworzeniu, trzy niższe tylko ludziom (Księstwa - dobru całej ludzkości, Archaniołowie - poszczególnym narodom, Aniołowie - jako Aniołowie Stróże - poszczególnym ludziom).

13. Klasy, stany i pozycje aniołów Bożych w Niebie:
• Cherub, czyli Cherubini (1Mojż 3,24; Ez 10,1-5). Niektórzy teologowie tłumaczą, że Cherub po hebrajsku znaczy: anioł wyższego chóru anielskiego. Jest napisane, że jeden ważny Cherub sprzeciwił się Bogu (Ez 28,12-16). Ten Cherub stał się szatanem. Został zrzucony z Nieba. Jezus potwierdza ten fakt (Łk 10,18).
• Seraf, czyli Serafy (Iz 6,1-7). Niektórzy teolodzy twierdzą, że Seraf w języku hebrajskim znaczy anioł należący do pierwszej hierarchii duchów niebiańskich, otaczających Boga.
• Jest też archanioł (Dan 10,13; 12,1; Judy 9; 1Tes 4,16; Ap 12,7). Na temat archanioła Michała są różnice miedzy biblistami.
• Dobrze znamy anioła Gabriela, który zwiastował Elżbiecie narodzenie syna, a Pannie Marii narodzenie się Jezusa Chrystusa (Łk 1,19.26).
Uwagi: Aniołowie są duchami i nie mają ciała antroponiorficznego, takiego jak mają ludzie. A skoro są duchami, to ich ciała są astralne ( z łac. Dosłownie gwiaździsty), czyli o blasku promienistym. Czytamy o aniołach: Dz 10,30-33; Mt 28,1-3; Ap 10,1-3.
14. Chrystus zapowiedział, że podczas Jego powtórnego przyjścia po zbawionych, towarzyszyć Mu będą aniołowie (Mt 24,29-31; 16,27).
15. Aniołowie nie będą mieli prawa sądzić grzeszników. Sąd ostateczny najeży do Boga i Chrystusa (Dan 7,13; Dz17,31-33; 2Kor 5,10).
16. Aniołowie potrafią do ludzi we śnie (Mt.1;20)

17. Anioły mają broń ,,umieścił cheruby i płomienisty miecz wirujący,aby strzegły drogi'' Genesis 3;24

Aniołowie dobrzy i źli nie poznają ze swej natury rzeczy przyszłych zależnych od naszej wolnej woli. My sami zresztą niekiedy nie wiemy, co uczynimy w najbliższej czy dalszej przyszłości i nieraz zmieniamy decyzje. Tę wiedzę ma tylko Pan Bóg. Duchy czyste mogą niektóre nasze decyzje przewidywać jako prawdopodobne na podstawie wiedzy o naszych skłonnościach, predyspozycjach psychicznych i o tym jak w podobnych sytuacjach postępowaliśmy w przeszłości.

Jako osoby aniołowie mają wolną wolę i odpowiednią moc do działania, wiele większą od ludzkiej, nie mają jednak mocy stwórczej. Różnią się między sobą siłą woli i działania, podobnie jak różnią się wielkością wiedzy. Żaden anioł, ani dobry ani zły, nie może wymuszać w naszej duszy czysto duchowych pragnień i decyzji, tak jak nie może bezpośrednio tworzyć w nas myśli. Może to czynić jedynie pośrednio, poprzez nasze niższe władze

Część aniołów zbuntowała się, popełniając tym samym ciężki grzech. Nie wiemy ilu z nich upadło, ale na podstawie Pisma św. można sądzić, że bardzo wielu. „Na imię mi Legion, bo jest nas wielu” odpowiada zły duch Chrystusowi (Mt 5,9-10). Na podstawie tekstu Apokalipsy o smoku, który swym ogonem zmiótł trzecią część gwiazd i rzucił je na ziemię (12,3-4) niektórzy sądzą, że około jedna trzecia aniołów przeciwstawiła się Bogu.

Święto Chanukka

Szczegóły

Kategoria: WIERZENIA I OBRZĘDY

Od 25 dnia miesiąca kislew, przypadającego na listopad-grudzień, obchodzi się przez 8 dni święto Chanukka. Według oficjalnej interpretacji święto to ma upamiętniać ponowne poświęcenie świątyni i ołtarza całopalenia przez Machabeuszy w 165 r. p.n.e po zbeszczeszczeniu przez Anitiocha IV Epifanesa. Jednak związany z nim zwyczaj całopalenia codziennie w domu jednej świecy więcej na specjalnym świeczniku w ciągu ośmiu dni tego święta wskazuje, że kryje się za nim święto świateł mające dawne początki i długą historię. Obchodzono je bowiem po zimowym przesileniu dnia i nocy a u jego podstaw był solarny mit o zwycięstwie słońca i światła nad ciemnością. Mit ten i święto były odpowienikiem podobnych obrzędów w kultach Dionizosa i Apollina oraz w rzymskich Saturnaliach. Podobne idee spotyka się w zapalaniu świec podczas chrześcijańskiego święta Bożego Narodzenia oraz podczas święta Matki Boskiej Gromniczej. 

Synestezja

Szczegóły

Kategoria: PARAPSYCHOLOGIA

Synestezja to termin oznaczający współdziałanie zmysłów, w wyniku którego człowiek nią obdarzony odbiera rzeczywistość dużo pełniej niż zwykły śmiertelnik. Większość osób obdarzonych zdolnością synestezji odczuwa interakcję między zmysłami słuchu i wzroku. Zjawisko to jest nazywane ,,barwnym słyszeniem". Wiele osób, które stwierdziły u siebie zdolność synestezji, mówi o towarzyszących jej zjawiskach paranormalnych - psychokinezie, jasnowidzeniu i darze uzdrawiania. 

Sceptyczni naukowcy dyskredytują zjawisko synestezji, jako świadczące nie tyle o nadnaturalnych zmysłach,co raczej o wybujałej fantazji. Osoby zainteresowane utrzymują jednak, że ich międzyzmysłowe doświadczenia są równie rzeczywiste, jak wszelkie inne. U osób z barwnym słyszeniem kolory zwykle pojawiają się przed oczami w tej samej chwili, w której dźwięki trafiają do uszu. Barwy nie mają pozoru wyobrażeń, lecz zdają się istnieć niezależnie od odbiorcy. Towarzyszą one wszelkim wrażeniom słuchowym przez całe życie i pewnym dźwiękom zawsze odpowiadają te same barwy. 

Osoby o zdolnościach synestetycznych potwierdzają, że najbardziej intensywnym doznaniom towarzyszą przeczucia zdarzeń przyszłych oraz wrażenie opuszczania ciała, tak jakby żyli w dwóch światach jednocześnie. 

Cechy charakterystyczne dla zjawiska synestezji :

• kobiety są bardziej podatne na to zjawisko
• większość synestyków cechuję leworęczność
• wielu synestyków cechuję ponadprzeciętny iloraz inteligencji, wielu z nich ma kłopoty w operowaniu liczbami oraz w odróżnieniu prawej strony od lewej
• zdolność synestezji towarzyszy wyższa niż przeciętna zdolność zapamiętywania słów - często przypominanie sobie materiału jest osiągane dzięki kojarzeniu z kolorami
• około 17 procent synestetyków wykazuje podatność na doznania paranormalne takie jak : deja vu, sny prorocze, lub wyczuwanie czyjeś obecności, gdy nie ma nikogo w pobliżu

Chiromancja

Szczegóły

Kategoria: EZOTERYKA

Chirologia narodziła się podobno 5 tysięcy lat temu, w Chinach, po czym zaczęła rozpowszechniać się w całej Azji i Europie. Praktykowali ją Babilończycy, Chaldejczycy i starożytni Egipcjanie, jak również mieszkańcy antycznej Europy. Z pism Arystotelesa wynika, że i on był świadom znaczenia linii na dłoni. Wiedzę miał posiąść z manuskryptu poświęconego chirologii, który znalazł na ołtarzu posłańca bogów, Hermesa. 

Odczytywanie linii dłoni, czyli opowieści o losie człowieka, jest tym, czym chirologia najbardziej przyciąga nowicjuszy. Linie kształtują się w ciągu pierwszych 16 tygodni życia i mogą podobno informować o naszych cechach i zdolnościach, jak również zawierać schematyczny zapis na temat naszej przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. 

Chirologia służyła  do przewidywania dokładnej daty i rodzaju śmierci. W sztuce tej specjalizował się włoski lekarz Bartolomeo della Roca, który w XV wieku głosił swe nauki jako Cocles. Cocles pozostawił listę 45 osób, którym przepowiedział gwałtowną śmierć. Przewidział również dokładną datę i rodzaj własnej śmierci, którą poniósł z rąk zabójcy w 1504 r. 

Wielu uważa, że przepowiadanie takich wydarzeń jak śmierć lub choroba jest postępowaniem nieodpowiedzialnym, ponieważ w osobach podatnych na sugestię może wywołać stan sprzyjający spełnianiu się przepowiedni. 

Większość dzisiejszych chirologów odznacza się wysokimi kwalifikacjami i wrażliwością. Nie tylko nie narzucają sugestii dotyczących przyszłości, lecz także udzielają klientom cennych porad i wskazówek. Wielu z nich potrafi nawet zapewnić pomoc w diagnozie pewnych problemów zdrowotnych.

Harold Cummins i Charles Midlo, uzyskało dowody istnienia związku między występowaniem pewnych znaków na skórze a określonym defektem chromosomów, który może prowadzić do anomalii psychicznych i somatycznych. Pionierskie badania zapoczątkowały gałąź medycyny zwaną dermatoglifią.  

Linia serca odpowiada życiu emocjonalnemu i wskazuje, do jakiego stopnia ktoś jest życzliwy i szczodry. Osoby, u których linia ta jest zakrzywiona, charakteryzuje wylewność i łatwość w wyrażaniu uczuć. Prosta linia serca mówi o większej rezerwie. Linia falista symbolizuje niestałość w uczuciach, co może utrudnić zawieranie stałych związków. 

Linia głowy silnie zaznaczona oznacza znaczną sprawność intelektualną. Linia prosta i nie zagięta w kierunku nadgarstka stanowi dowód pewności siebie, zdecydowania i talentu do interesów. Linia delikatna i rozwarstwiona sugeruję zdolności artystyczne. 

Linia życia dostarcza informacji o kondycji i sile danej osoby, a także o tym, jakimi torami może potoczyć się jej życie. Im linia jest dłuższa i mocniejsza, tym jednostka będzie miała więcej energii, zapału i inwencji. Przerwa w linii życia  może świadczyć o radykalnym zwrocie, na przykład o nowej karierze zawodowej lub o założeniu rodziny. 

Linia urana zwana jest linią intuicji lub zdrowia. Linia płytka lub wręcz nieobecna oznacza dobre zdrowie i kondycję. Im linia jest głębsza, tym człowiek może mieć więcej problemów ze zdrowiem. Jeżeli jest postrzępiona to problemy zdrowotne będą występowały przez całe życie. Linia ta ma też inną interpretację: jej obecność oznacza żywą i energiczną osobowość. 

Niewiasta w Izraelu

Szczegóły

Kategoria: ŻYCIE CODZIENNE W CZASACH JEZUSA

W zasadzie mąż nie miał legalnej władzy nad osobą małżonki. Nie można przytoczyć żadnego świętego tekstu, który by mu ją przyznawał w sposób formalny. Żona była winna mężowi absolutną wierność, lecz równocześnie nie mogła wymagać wzajemności. Małżonek nie miał prawa jej sprzedać, ale wolno mu było ją oddalić. Kobieta w rzadkich wypadkach mogła żądać rozwodu. 

Niewiasty nigdy nie jadały z mężczyznami, lecz stojąc usługiwały przy stole. Na ulicach, na dziedzińcach Świątyni trzymały się na uboczu. Przebywały głównie w domu, a okna wychodzące na ulicę często bywały zakratowane, aby nie było ich widać z zewnątrz. W dawnych czasach wychodziły z domu tylko skrywając twarz pod welonem. Rozmowa z kobietą na ulicy była uważana za wielką nieprzyzwoitość ze strony Izraelity, nawet wtedy, gdy była nią jego własna żona. 

Od strony prawnej kobieta uważana była za osobę małoletnią, nieodpowiedzialną. Mąż mógł nie uznać jej zobowiązań, a człowiek, który by je przyjął, nie miał żadnego zabezpieczenia. W sądzie, oprócz okoliczności zupełnie wyjątkowych, nie brano pod uwagę jej świadectwa. Ponadto nie dziedziczyła na ogół ani po ojcu, ani po mężu. Obowiązek materialnego utrzymania żony spoczywał na mężu, który musiał zapewnić jej mieszkanie, żywić ją i odziewać. Żydowskim mężom zależało na tym, żeby ich żony były dobrze ubrane, strojone w wisiorki, pierścienie, bransolety i aby widziano, że pod dostatkiem jest w ich domu zboża, miodu i oliwy. W zasadzie tylko mąż rozporządzał mieniem wspólnoty małżeńskiej, wydaje się, że żonie nie zabraniano rozporządzać osobistymi zarobkami według własnego uznania. Do obowiązków żony należało prace związane z wyrobem chleba, chodziła do studni po wodę, dostarczała również oliwę. 

Jednym z podstawowych dobrodziejstw posłannictwa Chrystusowego było wywyższenie kobiety, podniesienie jej do godności osoby, a nie jedynie matki licznej gromady dzieci, znakomitej gospodyni i pomocnicy mężczyzny, co staje się możliwe, gdy miłość mężczyzny do niewiasty zmieni się w związek sakralny. 

Potop

Szczegóły

Kategoria: TEOLOGIA

I rzekł Bóg do Noego : ,,Bo oto Ja sprowadzę potop na ziemię, aby zniszczyć pod niebem wszelkie ciało, w którym jest dech życia. Wszystko co jest na ziemi, zginie".

Niewielu zdaję sobie sprawę, że Biblia nie jest jedynym źródłem opowiadającym o wielkim światowym kataklizmie. Większość starożytnych mitologii wspomina o takim wydarzeniu. Za każdym razem historia jest podobna: potężna powódź zalewa cały świat. Ocaleć udaję się nielicznym. W legendach Azteków ocalały nazywa się Nene. We wczesnych pismach wedyjskich pojawia się postać Manu, w Chinach odpowiednik Noego ma na imię Fo-Hsi, a na Bliskich Wschodzie teksty starsze od Biblii wspominają o co najmniej trzech bohaterach : Astra-Hasis, Utnapisztim i Ziusundra. 

W piśmie chińskim znajdziemy wiele ciekawych znaków. Chińskie słowo statek składa się z 3 znaków : z łodzi, z cyfry 8 i słowa osób.(język ten powstał 3 tysiące p.n.e prawdopodobnie mniej więcej w tym czasie miał miejsce Potop) 

W połowie XIX wieku brytyjski archeolog Henry Rawlinson odkrył w ruinach biblioteki babilońskiego króla Asurbanipala w Niniwie  12 glinianych tabliczek. Datowane na 1700 p.n.e tabliczki zawierały jeden z najstarszych poematów epickich- ,,Epos o Gilgameszu". Tytuowy bohater wyrusza na poszukiwania tajemnicy wiecznej młodości. W takcie swojej wyprawy spotyka Utnapisztima, który opowiada mu o potwornej powodzi i o tym jak wsiadając na statek uratował siebie, swoją rodzinę i kilku przyjaciół. Nie ma pewności, czy ,,Epos o Gilgameszu" odnosi się do tej samej powodzi, z której uratował się Noe. Według badaczy, chodzi o tą samą powódź, tyle, że opisaną przez dwóch różnych ocalałych. 

Chociaż o wielkiej światowej powodzi wspominają teksty ze wszystkich stron świata to badania naukowe koncentrują się wokół Mezopotamii. Miejsca, w którym rozgrywają się wydarzenia opisane w pierwszych rozdziałach Księgi Rodzaju. Laboratoryjne badania próbek pobranych z dna Morza Czarnego wykazały, że zalanie Basenu tego morza nastąpiło 5600 lat przed naszą erą. Data ta jest o tyle zagadkowa, że nie ma żadnych geofizycznych śladów, świadczących o katastrofie o globalnym zasięgu. Istnieje wiele różnych hipotez dotyczących daty biblijnego potopu. Według jednej z nich wydarzył on się w tym samym czasie, kiedy z kilku kontynentów zniknęło wiele gatunków zwierząt, czyli około 11-10 tys. lat przed naszą erą. Ortodoksyjni chrześcijanie są przekonani, że Biblię należy rozumieć dosłownie. Według nich Potop miał miejsce między 2500 a 2300 r.p.n.e. Ewolucjoniści uważają, że skamienieliny pochodzące sprzed wielu tysięcy lat, takie jak np. licząca 7600 lat skorupa mięczaka znalezionego na dnie Morza Czarnego, są bezsprzecznym dowodem na to, że przekazu biblijnego nie należy traktować dosłownie.

W starożytnych tekstach odnaleźć można wskazówki co do przyczyn Potopu. Chińska wersja tej legendy wspomina o kosmicznym incydencie, kiedy to planety układu słonecznego zmieniły swój szyk : ,,Ziemia rozpadła się na kawałki i wody gwałtownie wypłynęły z jej głębi i zalała lądy...planety zmieniły swoje orbity i wielka harmonia świata została zakłócona". W podobnym tonie jest utrzymany tekst starożytnych Babilończyków : ,,Zmienił się układ między Ziemią a Niebem. Gwiazdy, stacje bogów na niebiosach zmieniły tor podróży i nigdy już nie wróciły na swoje dawne miejsca".  To samo możemy znaleźć w Biblii : ,, w tym właśnie dniu wytrysnęły źródła wielkiej otchłani i otworzyły się upusty nieba". 

Zachęcam do obejrzenia niesamowitego wykładu na ten temat: zakazana archeologia - potop